Đầu tiên và cũng là quan trọng nhất chính là linh kiện điện tử công suất, khi công nghệ được phát minh đã thay đổi hoàn toàn ngành bán dẫn.
1. Mosfet – Transistor trường
Mosfet là Transistor trường có cấu tạo
khác với Transistor thông thường , chúng có độ nhạy cao hơn và
được sử dụng trong hầu hết các bộ nguồn Monitor .
được sử dụng trong hầu hết các bộ nguồn Monitor .
2.cấu tạo
Mosfet
Transistor
Mosfet có 3 cực là G ( cực cổng ) ,
D ( cực thoát ), S ( cực nguồn ) về nguyên lý hoạt động chúng tương tự với 3
cực B, C , E của Transistor thông thường , nhưng về cấu tạo chúng khác với đèn
BCE .
+ Cực nguồn ( S ) và cực thoát ( D ) được nối
với hai chất bán dẫn N đặt trên nền có tính cách điện, khoảng giữa hai cực là
vùng nghèo điện tích tự do .
+ Cực cổng ( G ) được đặt bên trên
khoảng trống giữa hai cực N và các ly bằng một lớp cách điện là SiO2, cực G cách
điện hoàn toàn với cực D và cực S .
điện hoàn toàn với cực D và cực S .
+ Khi cho một điện áp chênh lệch vào
hai cực D và S thì không có dòng điện chạy qua nhưng khi ta đưa một điện áp
dương vào cực G, điện áp này sinh ra hiệu ứng trường trong khoảng trống giữa
hai lớp bán dẫn N, và dưới tác dụng của từ trường thì xuất hiện dòng điện chạy
qua từ cực D sang cực S .
Điện áp đặt vào chân G không tạo ra
dòng điện GS mà chỉ tạo ra hiệu ứng trường trong Mosfet vì
vậy một tín hiệu có cường độ rất yếu cũng có thể làm cho Mosfet mở rất
mạnh .
Dòng điện chạy qua hai cực D – S chỉ
phụ thuộc vào điện áp chân G mà không phụ thuộc vào cường độ của tín hiệu
=> Vì vậy Mosfet được coi là linh kiện có độ nhạy rất cao và chúng đã được sử dụng trong các bộ nguồn Monitor và các bộ nguồn của nhiều thiết bị điên tử cao cấp ngày nay .
=> Vì vậy Mosfet được coi là linh kiện có độ nhạy rất cao và chúng đã được sử dụng trong các bộ nguồn Monitor và các bộ nguồn của nhiều thiết bị điên tử cao cấp ngày nay .
3.Ký hiệu của Mosfet :
Mosfet thường có ký hiệu là K…
, 2SK… , IRF…Thí dụ K3240 ,
IRF630 v v.. trong đó đèn K có công suất lớn hơn và thường sử dụng trong
mạch nguồn, các đèn IRF có công suất nhỏ hơn nên sử dụng trong mạch công tắc,
mạch Regu và ít sử dụng trong mạch nguồn.
Quy định về các cực :
- Cực G – ở bên trái
- Cực D - ở giữa
- Cực S – ở bên phải .
4.Ứng dụng
Hai ứng dụng quan trọng của Mosfet là dùng trong mạch khuếch đại điện áp và các khóa chuyển mạch trạng thái. Ưu thế quan trọng của Mosfet là khả năng điều khiển tổn hao công suất rất thấp, thời gian lật mạch trạng thái khi chuyển mạch nhỏ.2. IC so quang
+ IC so quang thường có 4 chân, một
số ít có 6 chân , bên trong có một điốt phát quang và một đèn thu quang .
+ Khi cho dòng điện đi qua điốt phát
quang, đi ốt phát ra tia hồng ngoại chiếu vào đèn thu quang làm đèn thu quang
dẫn .
+ Dòng điện qua điốt phát
quang tỷ lệ thuận với dòng điện qua đèn thu quang .
+
Giữa bên điốt phát quang và đèn thu quang cách điện với nhau, chúng chỉ
truyền thông tin biến đổi điện áp sang nhau thông qua ánh sáng hồng ngoại .
+ IC so
quang được sử dụng nhiều trong bộ nguồn cách ly, chúng làm nhiệm vụ truyền
thông tin về sự biến thiên
dòng điện từ bên này sang bên kia mà vẫn cách ly được điện áp.
.
IC so quang 4 chân & IC so quang 6 chân
- IC so quang 6 chân
Cách đo :
·
Một bên bạn đo như đo điốt, một bên
bạn đo như đo cực CE của Transistor .
·
Lưu ý : Trong bộ nguồn , nếu IC so quang hỏng thì chúng
thường hỏng ở dạng kém , tức là bạn đo không phát hiện được hư hỏng do đó nhiều
khi cần thay thử .
3. Diode xung
·
Sau bộ nguồn xung cần sử dụng
Điốt xung để chỉnh lưu
- Về hình dạng thì Điốt xung giống hệt với Điốt thường,
nhưng do được cấu tạo đặc biệt nên Điốt xung làm việc được ở các tần số
rất cao khoảng vài chục KHz .
- Khi chỉnh lưu cho các điện áp có tần số cao như điện áp
thứ cấp nguồn xung, điện áp thứ cấp cao áp thì ta cần sử dụng Điốt xung,
nếu bạn sử dụng các Điốt thông thường tại các vị trí này thì Điốt sẽ bị
nóng và hỏng sau ít phút hoạt động .
- Điốt thường chỉ dùng để chỉnh lưu điện áp có tần số
thấp như điện AC 50Hz , không sử dụng được trong các mạch tần số cao nhưng
Điốt xung lại có thể xử dụng được trong tất cả các mạch .+ Điốt xung có
giá thành cao hơn Điốt thường khoảng 4 – 5 lần .
Điốt xung thường có vòng mầu có mầu xanh hay đỏ hoặc
vòng mầu đứt nét .
4. IC tạo dao động .
- IC tạo dao động được sử dụng phổ biến trong các bộ
nguồn Monitor, đây là IC có mạch rất đơn giản và giá thành rẻ, bạn có thể
sử dụng IC này để lắp đèn nháy, điều đó sẽ giúp bạn hiểu nguồn Monitor dễ
dàng hơn.
- Các chân chính của IC này là :+ Chân 7 là Vcc
12V+ Chân 4 là chân dao động
+
Chân 2 là chân điều khiển biên độ dao động ra, điện áp chân 2 tỷ lệ nghịch với
biên độ dao động ra .
+
Chân 1 có tác dụng ngược với chân 2 .
+
Chân 3 là chân bảo vệ
+
Chân 6 là chân dao động ra
Tài liệu tham khảo:
Giáo trình linh kiện điện tử và ứng dụng _ Tác giả: NGUYỄN VIẾT NGUYÊN
Linh kiện điện tử _ Klaus Beuth (Sách dịch)
0 nhận xét: